Yıl 1543… Mütevazi bir çiftçi olarak, günün yorgunluğunu atmak üzere tarlanıza sırtüstü uzanmışsınız ve gökyüzünü seyrediyorsunuz. Ne ışık kirliliği var ne de hava kirliliği. Muhteşem bir gökyüzü… Bu gece Ay da yoksa eğer, değmeyin keyfinize… Daha sonra “kayanyıldızları” saymaya başlıyorsunuz. 1, 3, 7 derken bir saatte 30’u buluyor sayıları. Bu arada, gökyüzünde ezelden beri asılı duran yıldızların nasıl olup da bir anda kayıp, yok oluverdiğine hayret ediyorsunuz.
Kayanyıldızlar… Parlak bir nokta, aniden belirip arkasında bir iz bırakarak hızla gözden kayboluyor. İzlemesi çok keyifli olan bu gök olayına, halk arasında böyle bir isim verilmesi hiç de şaşırtıcı değil aslında. Ne var ki, bilim adamları uzunca bir süre, göktaşı yağmurlarının Dünya kaynaklı olaylar olduğunu düşündüler. Nasıl yağmur, kar ve dolu atmosferdeki bulutlarla taşınıyorsa; göktaşı yağmurlarını da yaratan bulutlar vardı onlara göre. 1833 yılında Prof. Denison Olmstead, göktaşı yağmurlarının saçılma noktasının Dünya ile birlikte dönmediğini fark etti. Böylece kayanyıldızların, atmosferin dışından geldiği anlaşılmış oldu.
Bugün biliyoruz ki, uzayda dolanan irili ufaklı göktaşları atmosfere girdiği zaman, çarpma basıncının yarattığı ısı, gördüğümüz parlak çizgileri meydana getiriyor. Boyutları bir kum tanesinden bir kayaya kadar değişebilen göktaşlarının çoğu atmosferde tamamen yanar; çok az bir kısmı yeryüzüne ulaşabilir.
Dünya Güneş etrafındaki yörüngesinde dolanırken, yılın belli zamanlarında kuyrukluyıldızların kalıntılarının içinden geçer. Bu dönemlerde, atmosfere irili ufaklı o kadar çok göktaşı girer ki, bir saatte onlarca kayanyıldız (akanyıldız) sayılabilir. İşte bu muhteşem gök olaylarına “göktaşı yağmurları” diyoruz.
Avcı Göktaşı Yağmuru (Orionidler)
18 Ekim’de Dünya’mız ünlü Halley Kuyrukluyıldızı’nın bıraktığı artıkların içinden geçmeye başlayacak. Yılın bu zamanlarından meydana gelen göktaşı yağmuruna (saçılma noktası Avcı Takımyıldızı’nda olduğu için) Avcı Göktaşı Yağmuru, ya da Orionidler diyoruz.
Kaç Tane Kayanyıldız Sayabileceğim?
Karanlık bir yerden saatte 15-20 tane Orionid sayabileceksiniz. Orionidlerden olmayanları da eklerseniz bu sayı 30’u bulabilir.
Nereden Seyretmeliyim?
Orionidlerin tadını çıkarmak istiyorsanız, ışık kirliliğinden uzak bir gözlem yerini tercih edin. Daha açık konuşmak gerekirse, şehrin ışıklarından kaçabildiğiniz kadar uzağa kaçın.
Ne Zaman Seyretmeliyim?
18-24 Ekim arasında Avcı Göktaşı Yağmuru’nu seyredebilirsiniz. Ancak, 20’yi 21’e bağlayan gecede göktaşı yağmurunun en yoğun olacağı tahmin ediliyor. Çarşamba sabahı TSİ 02:30’dan itibaren Orionidlerin saçılma noktası 45° yüksekte olacağından bu saatlerde gözleme başlamak en iyisi.
Nasıl Seyretmeliyim?
Kendinize rahat, karanlık ve etrafı açık bir yer bulun. Sırt üstü uzanın ve gözünüz dışında hiçbir gözlem aletine gerek duymaksızın göktaşı yağmurunun keyfini çıkarın.
