Uzun bir aranın ardından tekrar Haftasonu Gökyüzü Keyfi ile gökyüzünü keşfetmeye devam ediyoruz. Kışın ve baharın kapalı gökyüzünden hazır kurtulmuşken yaz gecelerini olabildiğince verimli değerlendirip gözlem listemize zorlu hedefler de almaya başlayabiliriz. Fakat hepsinden önce bu haftasonu gökyüzü bize gözlem için fırsat verecek mi, onu bir kontrol edelim. Meteoblue’dan aldığım verilere göre haftasonu cumartesi ve pazar geceleri gayet açık bir gökyüzü bizi bekliyor. Cumartesi gün içinde tahmin edilen yağış, gece gökyüzü keyfimizi bozmayacak anlaşılan. 4 Temmuz Hava Durumu 5 Temmuz Hava Durumu Aynı siteden sadece cumartesi gecesi için aldığım atmosferik görüş verilerine göre ise bulut endeksi koyu mavi rengiyle bulutsuz…
Yazar: Arif Bayırlı
Bir yaz gecesi dışarı çıkıp Yay takımyıldızı bölgesine doğru bakarsanız, yaklaşık 4 milyon kütleli dev bir karadeliğe doğru bakıyor olacaksınız. Tabii ki karadeliği göremeyeceksiniz; çünkü bu devasa yapı, kütlesi nedeniyle etrafındaki uzay dokusunu öyle bir bükmüştür ki artık ondan ışık dahi kaçamaz. Galaksilerin merkezlerindeki bu karadelikler sadece Samanyolu’na özel bir durum değil, hemen hemen bütün galaksilerin merkezinde birer tane var. Fakat yeni yayınlanan habere göre ise gözlemler sonucu merkezinde iki karadeliğin bulunduğu bir galaksi keşfedildi.
10 katlı bir bina büyüklüğünde asteroit (Asteroit 2009 DD45) 2 Mart tarihinde Dünya’nın yakınından geçti. Asteroitin en yakın olduğu konum ise iletişim uydularımızın bulunduğu yüksekliğin iki katı kadar ve Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesinin içinde bulunuyor. Bu kadar yakından geçen bu asteroitin herhangi bir tehdit oluşturmadığı açıklandı.
Yıldızlar… Bize en yakın ve tanıdık olan Güneş’le saymaya başlayalım. Ardından Alpha Centauri ve Bernard Yıldızı ile devam edelim; yüz milyar civarına geldiğimizde daha yeni yeni galaksimiz Samanyolu’ndaki yıldızları bitiriyor olacağız. Halbuki içinde yüz milyarlarca yıldız sayabileceğimiz daha yüz milyarlarca galaksi bizi bekliyor. Böylesine devasa evreni oluşturan yıldızlar sayıca fazla oldukları gibi çeşit ve karakter olarak da oldukça zenginler. Parlaklıkları zamanla değişenler, yüksek enerji seviyelerinde ışıma yapanlar, saniyede onlarca kez kendi ekseni etrafında dönenler, çevresinde gezegen sistemi olanlar, çoklu sistemler halinde bulunanlar… Bu yıldızlar arasında öyle bir tür yıldız türü var ki, bu yıldızlar yıllardır amatör astronomları peşinden sürüklüyor: Değişken…
Hafta sonu Gökyüzü Keyfine kaldığımız yerden devam ediyoruz. Mevsim koşulları nedeniyle gökyüzü gözlemler için fazla fırsat vermese de biz hazırlıklı olalım, beklenmedik bir şekilde açık hava ile karşılaşabiliriz. Hafta içinde İstanbul bölgesinde sürekli kapalı gökyüzü ve yoğun yağış vardı; yarı gölge Ay tutulmasını bu nedenle kaçırdık. Tutulma konusunda bizler şanssız olsak da Dünya’nın bir ucunda şanslı amatörlerin fotoğraflarına yansıyan görüntüleri Space Weather sitesinden inceleyebilirsiniz. (“Subtle Lunar Eclipse” başlığı altında.)
2009’un ilk Ay tutulması 9 Şubat 2009 Pazartesi günü gerçekleşiyor. Yarı gölge tutulması şeklinde olacak olan tutulma, Türkiye’den de Ay’ın doğuşuyla birlikte kısa bir süre gözlenebilecek.
Haftasonu Gökyüzü Keyfi yazımızla bu hafta da gökyüzü tutkunlarına yıldızlar arasında yolunu bulmaları için hedefler göstermeye devam ediyoruz. Bu haftaki Ay ışığı ile aydınlanmış gökyüzündeki hedeflerimiz arasında değişken bir yıldız, açık bir yıldız kümesi ve bir çift yıldız bulunuyor. Ama öncelikle hava durumu:
Güneş Sistemi dışı gezegenler günümüzün en çok konuşulan konusu. Şu ana kadar sayıları 330’lara ulaşan bu gezegenlerin keşfi, gezegen sistemlerinin sadece bizim yıldızımız Güneş’e ait bir ayrıcalık olmadığını, bunların birçok yıldız etrafında gözlenen sıradan oluşumlar olduğunu gösterdi. Bu araştırmalardaki en heyecan verici soru ise bir gün Dünya benzeri bir gezegenin bulunup bulunamayacağı. Şu ana kadar gözlenen gezegenlerin hemen hepsi Jüpiter-Neptün büyüklüğüne yakın gaz devi gezegenler. Ayrıca bu gezegenlerin etrafında dolandıkları yıldızlara Güneş-Merkür arası mesafeden daha da yakın olmaları Dünya ile benzerlik konusunda pek de uyumlu sonuçlar vermiyor.
Haftasonu Gökyüzü Keyfi 5. hafta yazımızla devam ediyor. Bu hafta öncelikle gökyüzünde kolaylıkla fark edeceğiniz bir takım yıldızı olan Aslan’ı ziyaret edeceğiz, ardından bir çift yıldız ve ölmüş bir yıldızın kalıntılarına teleskoplarımızı çevireceğiz. Çıplak gözle gözlem yapmaktan sıkıldıysanız geçen haftaki yazımızda dürbünlerle ilgili kısmı okumanızı tavsiye ederim. Ayrıca gökyüzü rehberimizden yararlanıp gözlemler yaparsanız alttaki yorum kısmından deneyimlerinizi bizimle paylaşmayı unutmayın.
Zaman çok hızlı geçiyor. “Haftasonu Gökyüzü Keyfi” yazı dizimiz bir ayını doldurdu bile. Kışın etkisiyle havalar her ne kadar gözlem için çok müsait olmasa da gece dışarı çıktığınızda en azından çıplak gözle gözlem için gösterdiğim hedeflere bakıp orada bambaşka bir dünya gizli olduğunu hayal edebiliyorsanız, bu yazı dizisi bir şeyler başarmış demektir. Havalar hep böyle soğuk gitmeyecek tabii ki, yaklaşan bahar için yavaş yavaş hazırlık yapmamız gerekiyor. Bu yazı dizisinde geçen haftalarda olduğu gibi üç hedefin yanında bir de astronomi gözlemleri için kullanabileceğiniz dürbün alma konusunda bilgiler vereceğim. Lafı uzatmadan başlayalım. Öncelikle hava durumu bize “Haftasonu Gökyüzü Keyfi” için izin…