Astronomlar genç spiral yapılı galaksilerle, yaşlı eliptik galaksiler arasındaki kayıp halkayı keşfettiler.
Galaksiler gruplandırılırken fırıldak şekline benzer mavi “spiral galaksiler” ve yumurta şeklinde kırmızı “eliptik galaksiler” kategorilerinden biri kullanılıyor. Astronomlar yaptıkları son çalışmada keşfettikleri kırmızı spiral galaksilerin bu iki galaksi türü arasındaki geçiş yapılarını temsil ettiklerini iddia ediyorlar.
Araştırmacılar, galaksilerin hayatlarına spiral yapıda başlayarak, bir çok yıldız doğumuna ev sahipliği yaptığını ve bu oluşumların kümelenerek spiral kolları oluşturduklarını düşünüyorlar. Zaman geçtikçe yıldız oluşumları yavaşlayarak kümelenmiş spiral kollar daha düzenli ve oval eliptik galaksileri oluşturuyorlar. İlk evrelerde yıldız oluşumlarına bağlı olarak mavi renkler gözlenirken, eliptik galaksilerde genellikle kırmızı renkler gözleniyor.
Oxford Üniversitesi’nden astrofizikçi Christian Wolf, “Galaksiler arasındaki farklı geçiş evrelerini daha detaylı gözlemek istiyoruz. Şu anda gözlediğimiz, bir türün diğer türün yerini alması şeklinde. Fakat şu ana kadar hiçbir galaksiyi milyonlarca yıl gözleyemediğimizden bu süreçte nasıl değiştiğini de gözleyemedik” şeklinde açıklıyor.
Bunun öncesinde birçok kırmızı spiral galaksi gözlenmesine rağmen araştırmacılar bunun bir istisna mı yoksa galaksi evriminde bir aşama mı olduğu konusunda emin değillerdi. İki çalışma grubu belirli galaksi grupları üzerinde bir süredir ayrı ayrı çalışmalar yürütüyordu. Gönüllü kişilerin galaksi kategorileştirme konusunda katkı sağladığı Galaksi Zoo projesi Sloan Digital Sky Survey ile yerel evrendeki galaksileri; Space Telescope A901/902 Galaxy Evolution Survey – STAGES (Uzay Teleskobu Galaksi Evrimi Araştırması) projesi ise A901/902 olarak bilinen süpergalaksi kümesini inceliyordu. Her iki grubun da araştırmalar sonucu çok sayıda kırmızı elpitik galaksilere rastlamaları şaşkınlık yarattı.
Galaxy Zoo projesinden (üstteki üç) ve STAGES projesinden(alttaki üç) fotoğraflarda sayı olarak yoğun bölgelerde rastlanan eliptik galaksilerin galaksi evriminde geçiş niteliği taşıdıkları düşünülüyor.
Bu geçiş galaksileri daha çok galaksi bakımından kalabalık bölgelerde gözleniyor ve konumlarının bu galaksilerdeki yıldız oluşumlarının durmasıyla ilişkili olduğu düşünülüyor. Bilim adamları yeni yıldız oluşumunun bu galaksilerde neden durduğunu tam olarak bilmiyorlar fakat bir hipoteze gore kalabalık bölgelerde sıcak gazlar soğuk gazların uzaklaşmasına neden oluyor. Soğuk gazlar da yıldız oluşumu sırasında maddelerin bir araya gelmesinde rol aldığından bu süreç yıldız oluşumlarını olumsuz etkiliyor ve galaksideki yıldızların zamanla yaşlanmalarına, dolayısıyla galaksinin kırmızı görünmesine neden oluyor.
Bunun yanında araştırmacıların rastladıkları kırmızı spiral galaksilerin bir çoğu çok büyük galaksilerden oluşuyor. Bunun da spiral yapıdan eliptik yapıya geçişi doğrudan etkilediği düşünülüyor. Daha küçük spiral galaksilerin eliptik forma dönüşümleri hızlı gerçekleştiğinden kırmızı spiral galaksileri gözlemek daha nadir olabiliyor. Büyük galaksilerin geçişleri daha uzun süre aldığından araştırmacıların gözleyecekleri kırmızı spiral galaksilerin çoğunun büyük galaksilerden oluşacağı tahmin ediliyor.
Wolf ve diğer araştırmacıların bulgularına gore kırmızı spiral galaksilerde yıldız oluşumu tam anlamıyla bitmiş olmasa da galaksi düzlemindeki toz bulutları tarafından gölgeleniyor. Mavi spirallerin de benzer miktarda toz bulutlarına sahip olduklarını belirten Wolf, içlerinde gerçekleşen yüksek hızda yıldız oluşumu parlaklıklarının yüksek olmasına neden olduğunu belirtiyor.
Her iki ekip de çalışmalarını Monthly Notices of the Royal Astronomical Society’de yayınlamayı planlıyorlar.
