Evrenin derin gizemlerini incelemeye hazırlanan İsviçre sınırındaki 26 km’lik LHC (Large Hadron Collider – Büyük Hadron Çarpıştırıcı) parçacık hızlandırıcısının çalışmaya başlamasının ardından, 19 Eylül’de CERN tarafından yapılan açıklama ile bir sorunla karşılaştığı duyurulmuştu. Hızlandırıcı tünelindeki bir kısa devre nedeniyle soğutucu sıvı olarak kullanılan helyum tünele sızmış, süperiletken mıknatısların hızlıca ısınmasına ve dolayısıyla ciddi hasara neden olmuştu. Sızıntı, kullanılan aletleri kaynak yerlerinden sökmüş ve büyük bir tamir operasyonuna gerek kılmıştı. Geçtiğimiz günlerde tünele müdehale edilip hasara göz atıldığında, hızlandırıcının en erken 2009 ilk baharında tekrar çalışmalara başlayabileceği duyuruldu.
Sızan heliumun uyguladığı devasa basınç nedeniyle mıknatısları tutan dengeleyiciler (kırmızı kutular) mıknatıslardan ayrılmışlar.
CERN genel direktörü Robert Aymar, geçtiğimiz ay yapılan 84. Genel Avrupa İleri Parçacık Hızlandırıcıları toplantısında “S-34 olayı” olarak isimlendirilen LHC’deki hasarın ilk fotoğraflarını paylaştı.
Normalde düz bir hat üzerinde hızlandırılması gereken parçacıkların yol alacağı tünelin parçaları gözle görülür şekilde yer değiştirmiş.
Bu fotoğrafların yanında önümüzdeki yıl herhangi bir çarpıştırma olmayacağı tahminleri de yürütülüyor. Her ne kadar CERN’un son raporu bunları desteklemese de değiştirilecek parçaların yavaş yavaş CERN’e getirilmesine başlandı ve ilk denemelerin Temmuz 2009’a yetişeceği tahmin ediliyor.
Değiştirilecek parçalar CERN’e getiriliyor.
LHC halkasının 3. ve 4. sektörleri arasındaki sızıntıdan kaynaklanan olay S-34 olarak anılıyor. Milyonlarca dolara mal olan hasar sonucunda 24 dipol mıknatısın değiştirilmesi, 57 mıknatısın ise temizlenmesi gerekiyor.
3-4 sektörleri arasında değiştirilecek ilk magnet geçtiğimiz cumartesi monte edildi.
Aylarca sürecek bu onarım sürecinin sonucunda LHC’nin en iyimser yaklaşımla düşük enerjili çarpışmalar için en erken Temmuz 2009 tarihine yetişeceği ya da risk almadan 2009’un onarımla geçirilip 2010’da tam performans çalışmaya başlaması ön görülüyor.
